De vanille plant is de oorsprong van een van de meest geliefde smaken in de wereld. Denk aan ijs, gebak of melk, vanille zit bijna overal in. Toch weten veel mensen niet waar deze smaak vandaan komt of hoe het groeit. De vanille komt van een klimplant die veel aandacht en zorg nodig heeft.
De oorsprong van de vanille
Vanille is eigenlijk een soort orchidee. Deze plant groeit oorspronkelijk in landen als Mexico, Colombia en Brazilië. Het is een tropische plant die warm en vochtig weer fijn vindt. Vroeger groeide vanille vooral in het wild. Tegenwoordig zie je plantages in onder andere Madagaskar en Indonesië. Hier worden de planten speciaal gekweekt voor de voedselindustrie.
Groei en bloei van de vanille
Een vanille plant groeit als een lange liaan. De stengels kunnen meterslang worden. Soms hebben ze wel steun nodig om omhoog te klimmen. De bloemen van de plant zijn geelgroen en lijken op andere orchideeën. De plant bloeit maar kort. Elke bloem leeft maar één dag. Voor het maken van vanille is het belangrijk dat de bloem wordt bestoven. In het wild doen bepaalde bijen dit, maar op plantages gebeurt het meestal met de hand. Dat maakt het werk zwaar en tijdrovend.
De vanillepeul: van bloem tot smaakmaker
Na het bestuiven groeit er een peul aan de plant. Deze peul lijkt een beetje op een boon. Het duurt ongeveer acht maanden voordat de peul groot genoeg is om te oogsten. De peulen worden geplukt als ze nog groen zijn. Daarna moeten ze drogen en fermenteren. Dit is een proces dat maanden kan duren. Geduld is belangrijk. Pas als de peul goed droog is, krijgt hij de typische vanillegeur en -smaak. Uit één peul haal je duizenden hele kleine zaadjes. Deze zaadjes zie je soms terug in bijvoorbeeld vla of roomijs.
Waarom vanille zo bijzonder en kostbaar is
De kweek en oogst van de vanille plant gebeurt grotendeels met de hand. Een boer moet de bloemen zelf bestuiven en de peulen regelmatig controleren. Daarna volgt een lang droogproces. Veel werk duurt maanden, en daarom is echte vanille duur. Soms wordt er nep-vanille gemaakt in een fabriek. Op het etiket staat dan vaak ‘vanilline’. Maar de smaak van de natuurlijke peul blijft uniek en rijker. Daardoor blijft vanille uit de plant geliefd onder koks en bakkers.
Verschillende soorten en toepassingen
De meest gebruikte soort is Vanilla planifolia, maar er zijn meer soorten die vanillepeulen leveren. Toch kiezen plantages vaak voor deze ene soort omdat hij een sterke smaak geeft. De peulen worden gebruikt in desserts, drankjes en parfums. Je vindt vanille ook terug in zeep en zelfs in sommige medicijnen. Door de zachte smaak voegt het iets speciaals toe aan allerlei producten.
Veelgestelde vragen over de vanille plant
- Hoe lang duurt het voordat een vanillepeul geoogst kan worden?
Het duurt ongeveer acht tot negen maanden na de bestuiving voordat een peul genoeg is gegroeid om te kunnen oogsten.
- Waarom is echte vanille zo duur?
Echte vanille is duur omdat het veel werk kost. De bestuiving en het drogen gebeuren met de hand en nemen veel tijd in beslag.
- Kun je vanille thuis kweken?
Vanille thuis kweken kan als je een tropisch klimaat kunt namaken. De plant heeft veel warmte, vochtigheid en licht nodig.
- Waarvoor wordt vanille allemaal gebruikt?
Vanille wordt vooral gebruikt in eten, zoals ijs en gebak, maar het zit ook vaak in parfums en zeep.
- Wat is het verschil tussen vanille en vanilline?
Vanille komt van de plant en geeft een natuurlijke smaak. Vanilline is een fabrieksproduct dat de smaak van vanille probeert na te maken.